Tweet
Omdat ik min of meer tijdens mijn kuur mijn vriendin zwanger is geworden en ik me daar uiteraard best druk om kan maken ivm gevolgen ben ik al enige tijd aan het zoeken op internet naar info. Hieronder een mooi stukje erover en over chlomid en HCG. Vind alleen die mannenpil toch iets zeer onbetrouwbaars als ik terug reken is mijn vriendin in de 2e week van 1000mg test enanthate zwanger geworden. Nogmaals ik had liever een jaar gestopt met AS gebruik maar ja het komt nou eenmaal dus we hopen het beste toch?
Er bestaan veel onduidelijkheden over de relatie tussen het gebruik van anabolen aan de ene kant en vruchtbaarheid aan de andere kant. Vruchtbaarheid heeft van alles met hormonen te maken en anabolen grijpen nu eenmaal behoorlijk in op je hormoonhuishouding. Jouw vraag is een goede aanleiding om dit onderwerp eens uitgebreid aan de orde te stellen. Voor alle duidelijkheid, in dit stuk gaan we in op de invloed van anabolen op de vruchtbaarheid van mannen. We hebben het niet over de libido (zin in seks) of erectieproblemen etc. ten gevolge van gebruik.
Vruchtbaarheid van de man
Het uitleggen hoe het zit met de vruchtbaarheid van de man en de hele hormoonhuishouding is mogelijk een wat ingewikkeld verhaal. We proberen het zo helder mogelijk uit te leggen. De geslachtscellen (sperma) van de man worden geproduceerd in de zaadballen (ook wel testikels genoemd). Testosteron is voor die aanmaak noodzakelijk. Testosteron wordt ook in de zaadballen geproduceerd in de zogenaamde tussencellen van Leydig onder invloed van het hormoon LH. LH is de afkorting van luteïniserend hormoon dat gemaakt wordt in de hypofyse - een belangrijke hersenklier - die op zijn beurt weer onder invloed staat van de hypothalamus (een belangrijk regelcentrum in de hersenen). Wanneer de hoeveelheid testosteron in het bloed stijgt is dat voor de hersenen weer een teken om de productie te verminderen. Zo'n regelproces heet negatieve terugkoppeling en kun je vergelijken met de thermostaat van je verwarming. Kortom, testosteron zorgt voor de aanmaak van zaadcellen en wordt in de zaadballen gemaakt. De productie van testosteron wordt nauwkeurig vanuit de hersenen gereguleerd.
Invloed anabolen op zaadproductie
Anabolen kun je beschouwen als nagemaakt (synthetisch) testosteron. Ze hebben min of meer dezelfde spieropbouwende (anabole) en vermannelijkende (androgene) functie van het natuurlijke testosteron. Wanneer veel anabolen gebruikt worden krijgen de hersenen het signaal dat er meer dan voldoende aanwezig is en zullen de cellen van Leydig (in de zaadballen) veel minder of helemaal niet gestimuleerd worden om testosteron te maken. Hierdoor wordt ook de zaadproductie geremd. Met andere woorden, door anabolengebruik worden je eigen zaadballen, je testosteronaanmaak en dus je zaadcelproductie buitenspel gezet. Omdat je zaadballen voor een groot deel bestaan uit de opslag van zaadcellen zal bij flink anabolengebruik het volume van je zaadballen krimpen met zo'n 15-35%. Langdurig gebruik in combinatie met hoge doseringen zou theoretisch kunnen leiden tot permanente onvruchtbaarheid. Echter dit is nog nooit bij een sporter aangetoond. Voor het permanent onderdrukken van je eigen testosteronproductie zijn wel bewijzen. Bekijk maar eens het tijdschrift Muscular Development van februari 2003 en lees het verhaal van Flex Wheeler. Daarin zegt hij: "After 18 years of steroid use, I cannot produce testosterone on my own. So, by doctor's prescription, I use 200 milligrams a week of testosterone to keep my level at 733."
Sperma van mindere kwaliteit?
Omdat anabolen de zaadballen dus eigenlijk 'buitenspel' zetten, neemt vrijwel onmiddellijk de zaadproductie af. Deze verminderde hoeveelheid zaad is tot wat vaak gedacht wordt niet van mindere kwaliteit. Qua vorm en beweeglijkheid zijn ze gelijk. Er zijn echter veel minder zaadcellen aanwezig en dit zorgt voor de verminderde vruchtbaarheid. Het mag duidelijk zijn dat de kans om je vrouw of vriendin zwanger te maken veel kleiner is.
Na een periode van minder zaadcellen (oligo-spermie) zullen de zaadballen door het anabolengebruik uiteindelijk helemaal geen zaadcellen meer produceren (a-spermie).
Hoe snel treden effecten op?
De negatieve effecten van anabolen op de hormoonhuishouding treden vrij snel op. Al in de eerste week van gebruik dalen de concentraties LH en FSH. Naarmate meerdere middelen en hogere doseringen worden gebruikt zal dit proces sneller verlopen. Complete onvruchtbaarheid (die dus meestal weer omkeerbaar is) kan in 3 maanden bereikt zijn.
Anabolen en de mannenpil
De ontdekking dat anabolengebruik kan leiden tot onvruchtbaarheid heeft het onderzoek naar een anticonceptiepil voor mannen (de mannenpil) gestimuleerd. Het platleggen van de zaadproductie door middel van anabolica wordt nog steeds toegepast bij het onderzoek naar de mannenpil. Echter, AAS in pilvorm zijn voor dit doel niet effectief en betrouwbaar genoeg gebleken. Daarom worden injecties toegepast. Proefpersonen krijgen wekelijks een injectie van 200 mg testosteron enanthaat intramusculair. Echter, ook deze methode is momenteel nog onvoldoende betrouwbaar. Kortom, de reguliere testosteronesters en zeker de pillen zijn niet toereikend om als mannenpil te gebruiken. Het onderzoek wordt vervolgd.
(Snel) herstel mogelijk?
De vraag is hoe snel de hormoonhuishouding en daarmee samenhangend de vruchtbaarheid weer hersteld is. Afhankelijk van de dosis en tijdsduur kan het enkele maanden duren voordat de zaadproductie (en dus de vruchtbaarheid) volledig hersteld is. Het herstel hangt af de soort middelen, de doseringen en de duur van de kuur. Gemiddeld duurt het herstel zo'n 4 tot 5 maanden, maar het kan ook een jaar of nog langer duren.
Opstarters
Er is een tweetal middelen dat gebruikt wordt om de testosteronspiegel versneld op gang te brengen aan het eind of na een kuur. Dit zijn de geneesmiddelen clomifeen en humaan chorion gonadotropine (afgekort HCG). Clomifeen is in Nederland geregistreerd als Clomid®, Clomifeen tabletten of Serophene®. HCG is het werkzame bestanddeel van geneesmiddelen als Pregnyl® en Profasi®.
Clomifeen
Het meest bekend is Clomid®. Dit is een geneesmiddel dat oorspronkelijk bedoeld is voor vrouwen, die graag zwanger wilden worden, maar bij wie de eierstokken niet goed functioneerden. Clomid® bewerkstelligt dan de eisprong. Het wordt door anabolengebruikers aan het eind van een kuur gebruikt om de eigen aanmaak van testosteron te stimuleren. Wat doet Clomid®? Allereerst werkt het als een 'oestrogenen-blokker', dat wil zeggen: het hecht zich aan receptoren waar ook oestrogenen zich aan kunnen binden. Op die manier voorkomt Clomid® dat oestrogenen (met name het vrouwelijk hormoon estradiol) vrouwelijke bijwerkingen als een toename van vet op de heupen kan geven. Ten tweede kan Clomid® de testosteronproductie verhogen. Doordat het ook aan de oestrogenen-receptoren op de hypothalamus bindt, stimuleert deze namelijk de hypofyse om o.a. meer luteïniserend hormoon af te geven. Dit LH stimuleert op zijn beurt de zaadballen om meer testosteron aan te maken. Het middel is echter niet zonder bijwerkingen. Zo komen een wazig zicht en dubbelzien voor. Zelfs het centraal zenuwstelsel wordt door Clomid® beïnvloed. Dit kan zich uiten in onder andere duizeligheid, slapeloosheid, misselijkheid en depressies. Ook de lever blijft niet onaangetast: clomifeen is op zichzelf al een zware belasting voor dit belangrijke orgaan, laat staan wanneer het vlak na of in combinatie met een kuur gebruikt wordt. In de reguliere geneeskunde mag het middel maar maximaal zesmaal worden toegepast. Zoals hierboven al beschreven stimuleert clomifeen de afgifte van LH door de hypofyse. LH zet op haar beurt de cellen van Leydig (in de zaadballen) aan tot de productie van testosteron. Als je eigen testosteron-aanmaak van nature laag is, kan je dus op deze manier de productie stimuleren. Dat wil echter niet zeggen dat het net zo werkt wanneer je eigen testosteronproductie verlaagd is of zelfs stilligt door het gebruik van anabole steroïden. Clomid® houdt eigenlijk het lichaam voor de gek: het lichaam 'denkt' dat er een grote hoeveelheid oestrogenen in het lichaam aanwezig is en reageert daarop met een verhoogde testosteron-productie. Dit is echter alleen het geval zolang Clomid® gebruikt wordt. Zodra men stopt met het innemen van Clomid®, zal daarmee voor het lichaam ook de prikkel om meer testosteron aan te maken verdwijnen. Het eindresultaat is hetzelfde als het probleem waarvoor Clomid® gebruikt wordt: een lage endogene (eigen) testosteronproductie. Je hebt dus te maken met 'uitstel van executie'. Het doel waarvoor je Clomid® wilt gebruiken wordt dus pas bereikt wanneer je stopt met Clomid® gebruik.
HCG (Humaan Chorion Gonadotrofine)
HCG is het werkzame bestanddeel van geneesmiddelen als Pregnyl® en Profasi®. Het is een stof die qua werkingsmechanisme sterk lijkt op het hormoon LH. Dit LH wordt door de mens van nature aangemaakt in de hypofyse. Het zorgt bij vrouwen voor het goed functioneren van de eierstokken door de productie van progesteron en oestrogenen te stimuleren. Bij mannen stimuleert LH de cellen van Leydig in de zaadballen om testosteron te produceren. Dit verklaart meteen waarom, in sommige gevallen van onvruchtbaarheid, door gebruik van HCG de kinderwens toch in vervulling kan gaan. Zowel mannen als vrouwen worden er vruchtbaarder van.
Nou denken sommige krachtsporters dat inname van HCG de testosteronproductie, die na een anabolenkuur drastisch verminderd is, zodanig stimuleert dat de testosteronspiegel snel weer op haar oude niveau komt. De meeste hebben namelijk geen geduld om het lichaam op een natuurlijke manier weer in evenwicht te laten komen.
Belangrijk is om te weten dat HCG bij mannen met een van nature lage testosteronproductie werkt. Dat hoeft niet altijd te betekenen dat dat ook opgaat voor sporters die door het gebruik van anabolen minder testosteron produceren. Ook dan betekent het gebruik van HCG slechts 'uitstel van executie'. Want pas nadat het gebruik van HCG gestaakt wordt, krijgt het lichaam (de zaadballen) de kans om volledig zelfstandig testosteron te gaan produceren. En dit proces zal toch (afhankelijk van de kuur) enige tijd duren, vandaar dat je met HCG het proces slechts uitstelt. Het gebruik van HCG kan bij mannen leiden tot het vasthouden van vocht en huiduitslag.
Effecten op het ongeboren kind
Een veel voorkomende vraag is of het anabolengebruik invloed heeft op het ongeboren kind. De conclusie voor mannen die gebruiken is dat het gebruik van anabolen de kans op zwangerschap verkleint. Ook na beëindiging van de kuur duurt het nog een tijd voordat de normale situatie is bereikt.
Voor vrouwen ligt de situatie compleet anders.De anabolen hebben - in tegenstelling tot mannen - bij vrouwen wel invloed op het ongeboren kind. Wanneer de vrouwelijke foetus in die eerste 3 maanden van de zwangerschap wordt blootgesteld aan testosteron of anabolen dan zal het ongeboren kind zich vermannelijken. Dit was ook de reden dat DDR-vrouwen die anabolica gebruikten aan de pil moesten om zodoende zwangerschappen te voorkomen. Indien men toch zwanger raakte dan werd deze onderbroken vanwege het risico op stoornissen van het ongeboren kind.
Samengevat
Het gebruik van anabolen leidt snel tot vermindering van de eigen testosteronproductie. Hierdoor neemt de zaadproductie en de vruchtbaarheid af. Na het stoppen van de kuur zal het herstel van testosteron- en zaadproductie weer herstellen. Echter, dit kan enkele maanden tot zelfs een jaar duren en is afhankelijk van het soort, de doseringen en duur van de gebruik. De zogenaamde opstarters, clomifeen en humaan chorion gonadotrofine kunnen het herstel bespoedigen, maar kennen ook bijwerkingen en zijn feitelijk uitstel van executie. Bij zwangere vrouwen bestaat er een groot risico dat de anabolen invloed hebben op het ongeboren kind.
Er bestaan veel onduidelijkheden over de relatie tussen het gebruik van anabolen aan de ene kant en vruchtbaarheid aan de andere kant. Vruchtbaarheid heeft van alles met hormonen te maken en anabolen grijpen nu eenmaal behoorlijk in op je hormoonhuishouding. Jouw vraag is een goede aanleiding om dit onderwerp eens uitgebreid aan de orde te stellen. Voor alle duidelijkheid, in dit stuk gaan we in op de invloed van anabolen op de vruchtbaarheid van mannen. We hebben het niet over de libido (zin in seks) of erectieproblemen etc. ten gevolge van gebruik.
Vruchtbaarheid van de man
Het uitleggen hoe het zit met de vruchtbaarheid van de man en de hele hormoonhuishouding is mogelijk een wat ingewikkeld verhaal. We proberen het zo helder mogelijk uit te leggen. De geslachtscellen (sperma) van de man worden geproduceerd in de zaadballen (ook wel testikels genoemd). Testosteron is voor die aanmaak noodzakelijk. Testosteron wordt ook in de zaadballen geproduceerd in de zogenaamde tussencellen van Leydig onder invloed van het hormoon LH. LH is de afkorting van luteïniserend hormoon dat gemaakt wordt in de hypofyse - een belangrijke hersenklier - die op zijn beurt weer onder invloed staat van de hypothalamus (een belangrijk regelcentrum in de hersenen). Wanneer de hoeveelheid testosteron in het bloed stijgt is dat voor de hersenen weer een teken om de productie te verminderen. Zo'n regelproces heet negatieve terugkoppeling en kun je vergelijken met de thermostaat van je verwarming. Kortom, testosteron zorgt voor de aanmaak van zaadcellen en wordt in de zaadballen gemaakt. De productie van testosteron wordt nauwkeurig vanuit de hersenen gereguleerd.
Invloed anabolen op zaadproductie
Anabolen kun je beschouwen als nagemaakt (synthetisch) testosteron. Ze hebben min of meer dezelfde spieropbouwende (anabole) en vermannelijkende (androgene) functie van het natuurlijke testosteron. Wanneer veel anabolen gebruikt worden krijgen de hersenen het signaal dat er meer dan voldoende aanwezig is en zullen de cellen van Leydig (in de zaadballen) veel minder of helemaal niet gestimuleerd worden om testosteron te maken. Hierdoor wordt ook de zaadproductie geremd. Met andere woorden, door anabolengebruik worden je eigen zaadballen, je testosteronaanmaak en dus je zaadcelproductie buitenspel gezet. Omdat je zaadballen voor een groot deel bestaan uit de opslag van zaadcellen zal bij flink anabolengebruik het volume van je zaadballen krimpen met zo'n 15-35%. Langdurig gebruik in combinatie met hoge doseringen zou theoretisch kunnen leiden tot permanente onvruchtbaarheid. Echter dit is nog nooit bij een sporter aangetoond. Voor het permanent onderdrukken van je eigen testosteronproductie zijn wel bewijzen. Bekijk maar eens het tijdschrift Muscular Development van februari 2003 en lees het verhaal van Flex Wheeler. Daarin zegt hij: "After 18 years of steroid use, I cannot produce testosterone on my own. So, by doctor's prescription, I use 200 milligrams a week of testosterone to keep my level at 733."
Sperma van mindere kwaliteit?
Omdat anabolen de zaadballen dus eigenlijk 'buitenspel' zetten, neemt vrijwel onmiddellijk de zaadproductie af. Deze verminderde hoeveelheid zaad is tot wat vaak gedacht wordt niet van mindere kwaliteit. Qua vorm en beweeglijkheid zijn ze gelijk. Er zijn echter veel minder zaadcellen aanwezig en dit zorgt voor de verminderde vruchtbaarheid. Het mag duidelijk zijn dat de kans om je vrouw of vriendin zwanger te maken veel kleiner is.
Na een periode van minder zaadcellen (oligo-spermie) zullen de zaadballen door het anabolengebruik uiteindelijk helemaal geen zaadcellen meer produceren (a-spermie).
Hoe snel treden effecten op?
De negatieve effecten van anabolen op de hormoonhuishouding treden vrij snel op. Al in de eerste week van gebruik dalen de concentraties LH en FSH. Naarmate meerdere middelen en hogere doseringen worden gebruikt zal dit proces sneller verlopen. Complete onvruchtbaarheid (die dus meestal weer omkeerbaar is) kan in 3 maanden bereikt zijn.
Anabolen en de mannenpil
De ontdekking dat anabolengebruik kan leiden tot onvruchtbaarheid heeft het onderzoek naar een anticonceptiepil voor mannen (de mannenpil) gestimuleerd. Het platleggen van de zaadproductie door middel van anabolica wordt nog steeds toegepast bij het onderzoek naar de mannenpil. Echter, AAS in pilvorm zijn voor dit doel niet effectief en betrouwbaar genoeg gebleken. Daarom worden injecties toegepast. Proefpersonen krijgen wekelijks een injectie van 200 mg testosteron enanthaat intramusculair. Echter, ook deze methode is momenteel nog onvoldoende betrouwbaar. Kortom, de reguliere testosteronesters en zeker de pillen zijn niet toereikend om als mannenpil te gebruiken. Het onderzoek wordt vervolgd.
(Snel) herstel mogelijk?
De vraag is hoe snel de hormoonhuishouding en daarmee samenhangend de vruchtbaarheid weer hersteld is. Afhankelijk van de dosis en tijdsduur kan het enkele maanden duren voordat de zaadproductie (en dus de vruchtbaarheid) volledig hersteld is. Het herstel hangt af de soort middelen, de doseringen en de duur van de kuur. Gemiddeld duurt het herstel zo'n 4 tot 5 maanden, maar het kan ook een jaar of nog langer duren.
Opstarters
Er is een tweetal middelen dat gebruikt wordt om de testosteronspiegel versneld op gang te brengen aan het eind of na een kuur. Dit zijn de geneesmiddelen clomifeen en humaan chorion gonadotropine (afgekort HCG). Clomifeen is in Nederland geregistreerd als Clomid®, Clomifeen tabletten of Serophene®. HCG is het werkzame bestanddeel van geneesmiddelen als Pregnyl® en Profasi®.
Clomifeen
Het meest bekend is Clomid®. Dit is een geneesmiddel dat oorspronkelijk bedoeld is voor vrouwen, die graag zwanger wilden worden, maar bij wie de eierstokken niet goed functioneerden. Clomid® bewerkstelligt dan de eisprong. Het wordt door anabolengebruikers aan het eind van een kuur gebruikt om de eigen aanmaak van testosteron te stimuleren. Wat doet Clomid®? Allereerst werkt het als een 'oestrogenen-blokker', dat wil zeggen: het hecht zich aan receptoren waar ook oestrogenen zich aan kunnen binden. Op die manier voorkomt Clomid® dat oestrogenen (met name het vrouwelijk hormoon estradiol) vrouwelijke bijwerkingen als een toename van vet op de heupen kan geven. Ten tweede kan Clomid® de testosteronproductie verhogen. Doordat het ook aan de oestrogenen-receptoren op de hypothalamus bindt, stimuleert deze namelijk de hypofyse om o.a. meer luteïniserend hormoon af te geven. Dit LH stimuleert op zijn beurt de zaadballen om meer testosteron aan te maken. Het middel is echter niet zonder bijwerkingen. Zo komen een wazig zicht en dubbelzien voor. Zelfs het centraal zenuwstelsel wordt door Clomid® beïnvloed. Dit kan zich uiten in onder andere duizeligheid, slapeloosheid, misselijkheid en depressies. Ook de lever blijft niet onaangetast: clomifeen is op zichzelf al een zware belasting voor dit belangrijke orgaan, laat staan wanneer het vlak na of in combinatie met een kuur gebruikt wordt. In de reguliere geneeskunde mag het middel maar maximaal zesmaal worden toegepast. Zoals hierboven al beschreven stimuleert clomifeen de afgifte van LH door de hypofyse. LH zet op haar beurt de cellen van Leydig (in de zaadballen) aan tot de productie van testosteron. Als je eigen testosteron-aanmaak van nature laag is, kan je dus op deze manier de productie stimuleren. Dat wil echter niet zeggen dat het net zo werkt wanneer je eigen testosteronproductie verlaagd is of zelfs stilligt door het gebruik van anabole steroïden. Clomid® houdt eigenlijk het lichaam voor de gek: het lichaam 'denkt' dat er een grote hoeveelheid oestrogenen in het lichaam aanwezig is en reageert daarop met een verhoogde testosteron-productie. Dit is echter alleen het geval zolang Clomid® gebruikt wordt. Zodra men stopt met het innemen van Clomid®, zal daarmee voor het lichaam ook de prikkel om meer testosteron aan te maken verdwijnen. Het eindresultaat is hetzelfde als het probleem waarvoor Clomid® gebruikt wordt: een lage endogene (eigen) testosteronproductie. Je hebt dus te maken met 'uitstel van executie'. Het doel waarvoor je Clomid® wilt gebruiken wordt dus pas bereikt wanneer je stopt met Clomid® gebruik.
HCG (Humaan Chorion Gonadotrofine)
HCG is het werkzame bestanddeel van geneesmiddelen als Pregnyl® en Profasi®. Het is een stof die qua werkingsmechanisme sterk lijkt op het hormoon LH. Dit LH wordt door de mens van nature aangemaakt in de hypofyse. Het zorgt bij vrouwen voor het goed functioneren van de eierstokken door de productie van progesteron en oestrogenen te stimuleren. Bij mannen stimuleert LH de cellen van Leydig in de zaadballen om testosteron te produceren. Dit verklaart meteen waarom, in sommige gevallen van onvruchtbaarheid, door gebruik van HCG de kinderwens toch in vervulling kan gaan. Zowel mannen als vrouwen worden er vruchtbaarder van.
Nou denken sommige krachtsporters dat inname van HCG de testosteronproductie, die na een anabolenkuur drastisch verminderd is, zodanig stimuleert dat de testosteronspiegel snel weer op haar oude niveau komt. De meeste hebben namelijk geen geduld om het lichaam op een natuurlijke manier weer in evenwicht te laten komen.
Belangrijk is om te weten dat HCG bij mannen met een van nature lage testosteronproductie werkt. Dat hoeft niet altijd te betekenen dat dat ook opgaat voor sporters die door het gebruik van anabolen minder testosteron produceren. Ook dan betekent het gebruik van HCG slechts 'uitstel van executie'. Want pas nadat het gebruik van HCG gestaakt wordt, krijgt het lichaam (de zaadballen) de kans om volledig zelfstandig testosteron te gaan produceren. En dit proces zal toch (afhankelijk van de kuur) enige tijd duren, vandaar dat je met HCG het proces slechts uitstelt. Het gebruik van HCG kan bij mannen leiden tot het vasthouden van vocht en huiduitslag.
Effecten op het ongeboren kind
Een veel voorkomende vraag is of het anabolengebruik invloed heeft op het ongeboren kind. De conclusie voor mannen die gebruiken is dat het gebruik van anabolen de kans op zwangerschap verkleint. Ook na beëindiging van de kuur duurt het nog een tijd voordat de normale situatie is bereikt.
Voor vrouwen ligt de situatie compleet anders.De anabolen hebben - in tegenstelling tot mannen - bij vrouwen wel invloed op het ongeboren kind. Wanneer de vrouwelijke foetus in die eerste 3 maanden van de zwangerschap wordt blootgesteld aan testosteron of anabolen dan zal het ongeboren kind zich vermannelijken. Dit was ook de reden dat DDR-vrouwen die anabolica gebruikten aan de pil moesten om zodoende zwangerschappen te voorkomen. Indien men toch zwanger raakte dan werd deze onderbroken vanwege het risico op stoornissen van het ongeboren kind.
Samengevat
Het gebruik van anabolen leidt snel tot vermindering van de eigen testosteronproductie. Hierdoor neemt de zaadproductie en de vruchtbaarheid af. Na het stoppen van de kuur zal het herstel van testosteron- en zaadproductie weer herstellen. Echter, dit kan enkele maanden tot zelfs een jaar duren en is afhankelijk van het soort, de doseringen en duur van de gebruik. De zogenaamde opstarters, clomifeen en humaan chorion gonadotrofine kunnen het herstel bespoedigen, maar kennen ook bijwerkingen en zijn feitelijk uitstel van executie. Bij zwangere vrouwen bestaat er een groot risico dat de anabolen invloed hebben op het ongeboren kind.
Comment