Tweet
Als je geen zin hebt om alles te lezen.....lees dan de laatste regel.
Kutzooi
CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN
Er zijn twee soorten chronische darmontstekingen, namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Bij beide ziektebeelden komen telkens terugkerende ontstekingen in een bepaald deel van de darmen voor. Bij colitis ulcerosa in de dikke darm (colon en endeldarm) en bij de ziekte van Crohn vooral in de dunne darm, maar in sommige gevallen ook in de mond, de slokdarm of de maag. Voor alle duidelijkheid: het zijn geen ontstekingen die het gevolg zijn van infecties door micro-organismen.
Antibiotica kunnen deze ziekten dus niet genezen. De eigenlijke oorzaak van de ontstekingen is onbekend, maar erfelijkheid, het afweersysteem van de darm en omgevingsfactoren spelen wel een rol. In de Scandinavische landen komen chronische darmontstekingen het meest voor, gevolgd door de Verenigde Staten en West-Europa. In ontwikkelingslanden zijn chronische darmontstekingen relatief zeldzaam. In de meeste gevallen ontstaan chronische darmontstekingen tussen het vijftiende en vijfendertigste levensjaar.
Bij de ziekte van Crohn bestaan de klachten uit zeurende of krampachtige buikpijn en diarree. Het beloop is zeer wisselend: er zijn perioden met opvlammingen en dus veel klachten, en perioden waarin de patiënt nauwelijks klachten heeft. Op den duur ontstaan bijkomende verschijnselen als gebrek aan eetlust, winderigheid, gevoel van lusteloosheid, gewichtsverlies en bloedarmoede. Bij colitis ulcerosa ligt de nadruk op diarree, die zeer frequent (tientallen keren per dag) optreedt en gepaard gaat met hevige krampen in de onderbuik. De ontlasting is vermengd met slijm en bloed. Op den duur gaan de buikklachten samen met moeheid, gewichtsverlies en bloedarmoede.
In zeer ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld als er vernauwingen in de darmen zijn ontstaan, waardoor de doorgang voor de ontlasting wordt bemoeilijkt. Soms kunnen permanent ontstoken gedeelten worden verwijderd. Bij colitis ulcerosa wordt soms wel eens de gehele dikke darm verwijderd en wordt de dunne darm rechtstreeks met de anus verbonden. Bij sommige patiënten moet een stoma worden aangelegd. Dat is een kunstmatige verbinding tussen het onderste uiteinde van de dunne darm of de dikke darm en een opening in de buikwand. De ontlasting verlaat dan het lichaam niet meer via het rectum en de anus, maar via de stoma.
Medicijnen
Ontstekingsremmers
Door behandeling met medicijnen genezen de darmontstekingen niet, maar wel kan men de ontstekingsverschijnselen tijdelijk onderdrukken. Dat gebeurt met ontstekingsremmers. De werking van deze stoffen berust op een lokaal effect; het werkzame bestanddeel komt in direct contact met het ontstoken darmslijmvlies. Bij colitis ulcerosa en bij de ziekte van Crohn kunnen in principe dezelfde middelen worden gebruikt. Omdat colitis ulcerosa in de dikke darm gelokaliseerd is, kunnen bij deze patiënten de medicijnen via de anus worden toegediend, soms in de vorm van een zetpil maar meestal met een klysma.
Het tot nu toe meest gebruikte middel is sulfasalazine (Salazopyrine®, Sulfasalazine Suspensie FNA). Deze stof wordt in de darm onder invloed van bacteriën gesplitst in 5-aminosalicylzuur en sulfapyridine. De eerste stof is verantwoordelijk voor de ontstekingsremmende werking, de laatste vooral voor bepaalde bijwerkingen, zoals overgevoeligheid. Tegenwoordig geeft men dan ook de voorkeur aan alleen 5-aminosalicylzuur, dat ook wel mesalazine (Asacol®, Mezavant®, Pentasa®, Salofalk®) wordt genoemd. Er zijn speciale tabletten ontwikkeld, zogenoemde maagsapresistente tabletten, die ervoor zorgen dat mesalazine pas in de dunne darm langzaam vrijkomt en daar zijn werking kan uitoefenen. Olsalazine (Dipentum®) is speciaal ontwikkeld voor de behandeling van colitis ulcerosa. Pas in de dikke darm namelijk wordt één molecuul van het onwerkzame olsalazine door bacteriën gesplitst in twee moleculen van het werkzame mesalazine, waarna de ontstekingsremmende werking kan beginnen. Deze preparaten zijn bij colitis ulcerosa overigens beduidend effectiever gebleken dan bij de ziekte van Crohn.
Als dit type ontstekingsremmers onvoldoende effectief is, kunnen sterker werkende ontstekingsremmers worden gegeven, namelijk corticosteroïden (zie ook 'Hormonen en Stofwisseling'). Bij colitis ulcerosa wordt beclometason (Beclometason Klysma FNA), betamethason (Betnesol Lavement®) of budesonide (Entocort®) als klysma toegediend. Ook bestaat er een klysmacombinatie van beclometason met mesalazine (Beclometason-Mesalazine Klysma FNA). In vergelijking met andere corticosteroïden is de kans op het ontstaan van bijwerkingen wat kleiner, omdat deze stoffen vooral op lokaal niveau (dikke darm) werkzaam zijn. Bij de ziekte van Crohn wordt tegenwoordig vaak budesonide (Budenofalk®, Entocort®) gebruikt in de vorm van capsules met gereguleerde afgifte, die via de mond moeten worden ingenomen. Als de ontstekingsverschijnselen onvoldoende reageren op deze lokaal werkende corticosteroïden, kan het systemisch (dat wil zeggen in het hele lichaam) werkzame prednison worden ingezet, dat dan als tablet moet worden geslikt. Langdurig gebruik van corticosteroïden kan nare bijwerkingen veroorzaken (zie ook 'Bijnierschorshormonen' in de sectie 'Hormonen en Stofwisseling'); dat geldt vooral voor prednison-tabletten.
Immunosuppressiva
Als met name de ziekte van Crohn met bovengenoemde standaardmedicatie niet onder controle is te krijgen, worden veel sterkere middelen gebruikt, namelijk de immunosuppressiva. Dat zijn middelen die het afweersysteem van het lichaam onderdrukken. Ze worden behalve bij de ziekte van Crohn ook toegepast om afstotingsreacties te onderdrukken na orgaantransplantaties en bij de chemotherapie van kanker. Ciclosporine (Neoral®, Sandimmune®), mercaptopurine (Puri-Nethol®), methotrexaat (Emthexate®, Metoject®, MTX) en azathioprine (Imuran®) worden gebruikt om ernstige opvlammingen van de ziekte van Crohn te onderdrukken of te voorkomen. Ze kunnen echter ernstige bijwerkingen hebben, zodat de patiënt regelmatig door de arts gecontroleerd moet worden. Bij colitis ulcerosa worden deze middelen niet gauw gebruikt, chirurgisch ingrijpen heeft doorgaans de voorkeur.
Kutzooi
CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN
Er zijn twee soorten chronische darmontstekingen, namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Bij beide ziektebeelden komen telkens terugkerende ontstekingen in een bepaald deel van de darmen voor. Bij colitis ulcerosa in de dikke darm (colon en endeldarm) en bij de ziekte van Crohn vooral in de dunne darm, maar in sommige gevallen ook in de mond, de slokdarm of de maag. Voor alle duidelijkheid: het zijn geen ontstekingen die het gevolg zijn van infecties door micro-organismen.
Antibiotica kunnen deze ziekten dus niet genezen. De eigenlijke oorzaak van de ontstekingen is onbekend, maar erfelijkheid, het afweersysteem van de darm en omgevingsfactoren spelen wel een rol. In de Scandinavische landen komen chronische darmontstekingen het meest voor, gevolgd door de Verenigde Staten en West-Europa. In ontwikkelingslanden zijn chronische darmontstekingen relatief zeldzaam. In de meeste gevallen ontstaan chronische darmontstekingen tussen het vijftiende en vijfendertigste levensjaar.
Bij de ziekte van Crohn bestaan de klachten uit zeurende of krampachtige buikpijn en diarree. Het beloop is zeer wisselend: er zijn perioden met opvlammingen en dus veel klachten, en perioden waarin de patiënt nauwelijks klachten heeft. Op den duur ontstaan bijkomende verschijnselen als gebrek aan eetlust, winderigheid, gevoel van lusteloosheid, gewichtsverlies en bloedarmoede. Bij colitis ulcerosa ligt de nadruk op diarree, die zeer frequent (tientallen keren per dag) optreedt en gepaard gaat met hevige krampen in de onderbuik. De ontlasting is vermengd met slijm en bloed. Op den duur gaan de buikklachten samen met moeheid, gewichtsverlies en bloedarmoede.
In zeer ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld als er vernauwingen in de darmen zijn ontstaan, waardoor de doorgang voor de ontlasting wordt bemoeilijkt. Soms kunnen permanent ontstoken gedeelten worden verwijderd. Bij colitis ulcerosa wordt soms wel eens de gehele dikke darm verwijderd en wordt de dunne darm rechtstreeks met de anus verbonden. Bij sommige patiënten moet een stoma worden aangelegd. Dat is een kunstmatige verbinding tussen het onderste uiteinde van de dunne darm of de dikke darm en een opening in de buikwand. De ontlasting verlaat dan het lichaam niet meer via het rectum en de anus, maar via de stoma.
Medicijnen
Ontstekingsremmers
Door behandeling met medicijnen genezen de darmontstekingen niet, maar wel kan men de ontstekingsverschijnselen tijdelijk onderdrukken. Dat gebeurt met ontstekingsremmers. De werking van deze stoffen berust op een lokaal effect; het werkzame bestanddeel komt in direct contact met het ontstoken darmslijmvlies. Bij colitis ulcerosa en bij de ziekte van Crohn kunnen in principe dezelfde middelen worden gebruikt. Omdat colitis ulcerosa in de dikke darm gelokaliseerd is, kunnen bij deze patiënten de medicijnen via de anus worden toegediend, soms in de vorm van een zetpil maar meestal met een klysma.
Het tot nu toe meest gebruikte middel is sulfasalazine (Salazopyrine®, Sulfasalazine Suspensie FNA). Deze stof wordt in de darm onder invloed van bacteriën gesplitst in 5-aminosalicylzuur en sulfapyridine. De eerste stof is verantwoordelijk voor de ontstekingsremmende werking, de laatste vooral voor bepaalde bijwerkingen, zoals overgevoeligheid. Tegenwoordig geeft men dan ook de voorkeur aan alleen 5-aminosalicylzuur, dat ook wel mesalazine (Asacol®, Mezavant®, Pentasa®, Salofalk®) wordt genoemd. Er zijn speciale tabletten ontwikkeld, zogenoemde maagsapresistente tabletten, die ervoor zorgen dat mesalazine pas in de dunne darm langzaam vrijkomt en daar zijn werking kan uitoefenen. Olsalazine (Dipentum®) is speciaal ontwikkeld voor de behandeling van colitis ulcerosa. Pas in de dikke darm namelijk wordt één molecuul van het onwerkzame olsalazine door bacteriën gesplitst in twee moleculen van het werkzame mesalazine, waarna de ontstekingsremmende werking kan beginnen. Deze preparaten zijn bij colitis ulcerosa overigens beduidend effectiever gebleken dan bij de ziekte van Crohn.
Als dit type ontstekingsremmers onvoldoende effectief is, kunnen sterker werkende ontstekingsremmers worden gegeven, namelijk corticosteroïden (zie ook 'Hormonen en Stofwisseling'). Bij colitis ulcerosa wordt beclometason (Beclometason Klysma FNA), betamethason (Betnesol Lavement®) of budesonide (Entocort®) als klysma toegediend. Ook bestaat er een klysmacombinatie van beclometason met mesalazine (Beclometason-Mesalazine Klysma FNA). In vergelijking met andere corticosteroïden is de kans op het ontstaan van bijwerkingen wat kleiner, omdat deze stoffen vooral op lokaal niveau (dikke darm) werkzaam zijn. Bij de ziekte van Crohn wordt tegenwoordig vaak budesonide (Budenofalk®, Entocort®) gebruikt in de vorm van capsules met gereguleerde afgifte, die via de mond moeten worden ingenomen. Als de ontstekingsverschijnselen onvoldoende reageren op deze lokaal werkende corticosteroïden, kan het systemisch (dat wil zeggen in het hele lichaam) werkzame prednison worden ingezet, dat dan als tablet moet worden geslikt. Langdurig gebruik van corticosteroïden kan nare bijwerkingen veroorzaken (zie ook 'Bijnierschorshormonen' in de sectie 'Hormonen en Stofwisseling'); dat geldt vooral voor prednison-tabletten.
Immunosuppressiva
Als met name de ziekte van Crohn met bovengenoemde standaardmedicatie niet onder controle is te krijgen, worden veel sterkere middelen gebruikt, namelijk de immunosuppressiva. Dat zijn middelen die het afweersysteem van het lichaam onderdrukken. Ze worden behalve bij de ziekte van Crohn ook toegepast om afstotingsreacties te onderdrukken na orgaantransplantaties en bij de chemotherapie van kanker. Ciclosporine (Neoral®, Sandimmune®), mercaptopurine (Puri-Nethol®), methotrexaat (Emthexate®, Metoject®, MTX) en azathioprine (Imuran®) worden gebruikt om ernstige opvlammingen van de ziekte van Crohn te onderdrukken of te voorkomen. Ze kunnen echter ernstige bijwerkingen hebben, zodat de patiënt regelmatig door de arts gecontroleerd moet worden. Bij colitis ulcerosa worden deze middelen niet gauw gebruikt, chirurgisch ingrijpen heeft doorgaans de voorkeur.
.
Comment