Tweet
Actuele informatie en artikelen over suiker en suikergerelateerde onderwerpen.
Reactie op“Suiker, de gevaarlijkste drug van deze tijd”
16 september 2013
Op de website van de GGD verscheen op 12 september 2013 een column van Paul van der Velpen, algemeen directeur van GGD Amsterdam. In deze column zegt Van der Velpen dat suiker de gevaarlijkste drug van deze tijd is. Zo zou volgens hem iemand die koekjes eet blijven dooreten ook al doet zijn maag pijn. Ook zou het net zo zwaar zijn om van de drang naar zoet voedsel af te komen als van roken, en zou verslavingstherapie beter zijn dan diëten. Deze column geeft enkel de opinie weer van de heer Van der Velpen en is niet onderbouwd met wetenschappelijke feiten. Diverse onafhankelijke deskundigen commissies (o.a. de Nederlandse Gezondheidsraad en de European Food Safety Authority, EFSA) hebben in de afgelopen jaren de wetenschappelijke feiten rondom de rol van suiker in onze voeding en gezondheid bestudeerd. Zo staat in de Richtlijnen goede voeding 2006 van de Gezondheidsraad het volgende over suiker: “Voor het geven van een kwantitatieve richtlijn voor mono- en disachariden ten behoeve van een adequate voorziening met essentiële voedingstoffen en de preventie van chronische ziekten ontbreekt een aanvaardbare wetenschappelijke onderbouwing¹.” De EFSA concludeerde in hun wetenschappelijk rapport 2010 over suiker het volgende: “there are insufficient data to set an upper limit for (added) sugar intake2.”
Ook voor de uitspraak ‘suiker de gevaarlijkste drug van deze tijd is’ is geen wetenschappelijke onderbouwing. Meta-analyses laten heel duidelijk zien dat suiker-inname helemaal niet verslavend kan zijn. Bij verslaving (waar fysieke tolerantie en’ withdrawal’ optreedt) lijkt het mesolimbisch-dopaminesysteem een rol te spelen. Dit systeem is niet direct gekoppeld aan de inname van suiker.
Fysiologisch bestaat suikerverslaving niet, teveel snoepen is gewoontegedrag dat is aangeleerd. Dit aangeleerd gedrag voldoet niet aan de criteria van ‘afhankelijkheid van een middel’ zoals opgenomen in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) en de WHO3. Suiker komt dan ook niet voor op lijsten van middelen of stoffen die (potentieel) verslavend zijn4. De conclusie van een uitgebreide review, gepubliceerd in Clinical Nutrition, van dr. D. Benton was dan ook: “There is no support from the human literature for the hypothesis that sucrose may be physically addictive or that addiction to sugar plays a role in eating disorders5.”
Snoepen en het eten van andere lekkere dingen wordt als plezierig ervaren. En genieten van eten is nog steeds geoorloofd.
Reactie van dr. Rob Markus, Neuropsycholoog Universiteit Maastricht:
Het is niet mijn stijl om op mediahypes te reageren. Maar nu ook de GGD Amsterdam zich daaraan schuldig maakt zie ik mij gedwongen een rectificerende reactie te geven. In zijn column van 12 september 2013 stelt de Algemeen Directeur van GGD Amsterdam Paul van der Velpen dat suiker 'de gevaarlijkste drug van deze tijd' is. Hieronder mijn reactie op zijn belangrijkste stellingen.
Stelling 1 GGD: 'suiker is gevaarlijkste drug van deze tijd en werkt verslavend'
Suikers zijn geen drugs. In tegenstelling tot suiker zijn drugs gevaarlijke gifstoffen die schadelijk zijn voor onze hersenen, lever, maag, hart en bloedvaten. Anders dan bij suikers ontstaan door drugs structurele (receptoren-)veranderingen in de hersenen betrokken bij verslaving (i.h.b. het meso-corticale-limbische systeem met als belangrijke transmitters; dopamine); daardoor ontwikkelt men tolerantie (steeds meer nodig voor hetzelfde plezier), lichamelijke afhankelijkheid (veroorzaakt ontwenningsverschijnselen wanneer men stopt), en het risico op overdosis met de dood tot gevolg. Zij die suikers in deze categorie wensen te plaatsen moeten maar eens langsgaan bij de Jellinek kliniek, contact leggen met drugsverslaafden en hun nabestaanden of misschien eerst zelf maar eens de vergelijkingsproef op de som nemen. Suikers zijn geen drugs; ze hebben niet dezelfde effecten op de hersenen, komen niet voor binnen de RIVM ranking van hedendaagse gevaarlijke drugs (zoals o.a. Crack, Heroïne, Tabak, Alcohol, Cocaïne, etc ) en blijken ook niet als zodanig te werken wanneer we er alle beschikbare wetenschappelijke studies kritisch op nalezen (>160 studies!) zoals al is gedaan door toonaangevend voedingswetenschapper David Benton (The plausibility of sugar addiction and its role in obesity and eating disorders. Benton D. Clinical Nutrition, December 2009).
De misvatting dat suiker verslavend werkt (als een drug) vindt zijn oorsprong in rattenonderzoek. In een aantal dierstudies heeft men aangetoond dat er een verhoogde afgifte van dopamine plaatsvindt (en bekrachtiging van suikervoorkeur) na inname van een suikerhoudend drankje; dit heeft men vervolgens ten onrechte in relatie gebracht met verslaving en getransformeerd naar mensen (alwaar het een eigen leven is gaan leiden). De pijnlijke misvatting is echter dat een verhoogde dopamine afgifte in de hersenen helemaal niet typerend is voor verslaving: het is in eerste instantie een normale fysiologische reactie bij de ervaring van plezier/genot. Een verhoogde dopamine concentratie vinden we bij bijna alles wat we lekker vinden; maar om nu te stellen dat we dik worden van seks is al even absurd.
Stelling 2 GGD: suikerverslaving oorzaak voor obesitas-epidemie
Volgens de GGD Directeur neemt de incidentie van klinisch overgewicht (obesitas) epidemische vormen aan doordat we teveel suiker eten. Maar overgewicht ontstaat in eerste instantie wanneer we meer calorieën innemen dan we verbranden; het maakt daarbij helemaal niet uit wat je eet. De wetenschappelijke literatuur laat zien dat mensen met obesitas helemaal niet meer suikers eten; zij vertonen eerder een sterkere voorkeur voor energierijke voeding veelal bestaande uit vetten (deze bevatten meer calorieën dan suikers). Ook ontstaan eetbuien bij mensen met obesitas veelal aan het einde van de dag; een tijdstip waarop suikerconcentraties het hoogst zijn (bij suikerverslaving zouden eetbuien dan vooral niet moeten optreden).
Kortom, je kunt niet één soort voedsel of één ingrediënt de schuld geven van gewichtsproblemen. Dat geldt vooral voor suiker; het is niet verslavend en het maakt in principe niet dik. Natuurlijk kan het wel, net als andere voeding, bijdragen aan gewichtstoename: vooral als je er teveel van snoept zonder dat je daarbij evenredig meer beweegt. Laten we vooral genuanceerd blijven over dit soort zaken.
Reactie op“Suiker, de gevaarlijkste drug van deze tijd”
16 september 2013
Op de website van de GGD verscheen op 12 september 2013 een column van Paul van der Velpen, algemeen directeur van GGD Amsterdam. In deze column zegt Van der Velpen dat suiker de gevaarlijkste drug van deze tijd is. Zo zou volgens hem iemand die koekjes eet blijven dooreten ook al doet zijn maag pijn. Ook zou het net zo zwaar zijn om van de drang naar zoet voedsel af te komen als van roken, en zou verslavingstherapie beter zijn dan diëten. Deze column geeft enkel de opinie weer van de heer Van der Velpen en is niet onderbouwd met wetenschappelijke feiten. Diverse onafhankelijke deskundigen commissies (o.a. de Nederlandse Gezondheidsraad en de European Food Safety Authority, EFSA) hebben in de afgelopen jaren de wetenschappelijke feiten rondom de rol van suiker in onze voeding en gezondheid bestudeerd. Zo staat in de Richtlijnen goede voeding 2006 van de Gezondheidsraad het volgende over suiker: “Voor het geven van een kwantitatieve richtlijn voor mono- en disachariden ten behoeve van een adequate voorziening met essentiële voedingstoffen en de preventie van chronische ziekten ontbreekt een aanvaardbare wetenschappelijke onderbouwing¹.” De EFSA concludeerde in hun wetenschappelijk rapport 2010 over suiker het volgende: “there are insufficient data to set an upper limit for (added) sugar intake2.”
Ook voor de uitspraak ‘suiker de gevaarlijkste drug van deze tijd is’ is geen wetenschappelijke onderbouwing. Meta-analyses laten heel duidelijk zien dat suiker-inname helemaal niet verslavend kan zijn. Bij verslaving (waar fysieke tolerantie en’ withdrawal’ optreedt) lijkt het mesolimbisch-dopaminesysteem een rol te spelen. Dit systeem is niet direct gekoppeld aan de inname van suiker.
Fysiologisch bestaat suikerverslaving niet, teveel snoepen is gewoontegedrag dat is aangeleerd. Dit aangeleerd gedrag voldoet niet aan de criteria van ‘afhankelijkheid van een middel’ zoals opgenomen in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) en de WHO3. Suiker komt dan ook niet voor op lijsten van middelen of stoffen die (potentieel) verslavend zijn4. De conclusie van een uitgebreide review, gepubliceerd in Clinical Nutrition, van dr. D. Benton was dan ook: “There is no support from the human literature for the hypothesis that sucrose may be physically addictive or that addiction to sugar plays a role in eating disorders5.”
Snoepen en het eten van andere lekkere dingen wordt als plezierig ervaren. En genieten van eten is nog steeds geoorloofd.
- Richtlijnen goede voeding 2006, Gezondheidsraad.
- EFSA Journal 2010;8(3):1462. Scientific Opinion on Dietary Reference Values for carbohydrates and dietary fibre.
- Dr. J. Snel, SHARE, Universiteit van Amsterdam, Suiker in Perspectief Editie: Mentale en fysieke conditie | oktober 2006.
- Nutt, D. J. (1997). The neurochemistry of addiction. Human Psychopharmacology., 12, S53-S58.
- Benton D. (2010). ‘The plausibility of sugar addiction and its role in obesity and eating disorders’, Clinical Nutrition.
Reactie van dr. Rob Markus, Neuropsycholoog Universiteit Maastricht:
Het is niet mijn stijl om op mediahypes te reageren. Maar nu ook de GGD Amsterdam zich daaraan schuldig maakt zie ik mij gedwongen een rectificerende reactie te geven. In zijn column van 12 september 2013 stelt de Algemeen Directeur van GGD Amsterdam Paul van der Velpen dat suiker 'de gevaarlijkste drug van deze tijd' is. Hieronder mijn reactie op zijn belangrijkste stellingen.
Stelling 1 GGD: 'suiker is gevaarlijkste drug van deze tijd en werkt verslavend'
Suikers zijn geen drugs. In tegenstelling tot suiker zijn drugs gevaarlijke gifstoffen die schadelijk zijn voor onze hersenen, lever, maag, hart en bloedvaten. Anders dan bij suikers ontstaan door drugs structurele (receptoren-)veranderingen in de hersenen betrokken bij verslaving (i.h.b. het meso-corticale-limbische systeem met als belangrijke transmitters; dopamine); daardoor ontwikkelt men tolerantie (steeds meer nodig voor hetzelfde plezier), lichamelijke afhankelijkheid (veroorzaakt ontwenningsverschijnselen wanneer men stopt), en het risico op overdosis met de dood tot gevolg. Zij die suikers in deze categorie wensen te plaatsen moeten maar eens langsgaan bij de Jellinek kliniek, contact leggen met drugsverslaafden en hun nabestaanden of misschien eerst zelf maar eens de vergelijkingsproef op de som nemen. Suikers zijn geen drugs; ze hebben niet dezelfde effecten op de hersenen, komen niet voor binnen de RIVM ranking van hedendaagse gevaarlijke drugs (zoals o.a. Crack, Heroïne, Tabak, Alcohol, Cocaïne, etc ) en blijken ook niet als zodanig te werken wanneer we er alle beschikbare wetenschappelijke studies kritisch op nalezen (>160 studies!) zoals al is gedaan door toonaangevend voedingswetenschapper David Benton (The plausibility of sugar addiction and its role in obesity and eating disorders. Benton D. Clinical Nutrition, December 2009).
De misvatting dat suiker verslavend werkt (als een drug) vindt zijn oorsprong in rattenonderzoek. In een aantal dierstudies heeft men aangetoond dat er een verhoogde afgifte van dopamine plaatsvindt (en bekrachtiging van suikervoorkeur) na inname van een suikerhoudend drankje; dit heeft men vervolgens ten onrechte in relatie gebracht met verslaving en getransformeerd naar mensen (alwaar het een eigen leven is gaan leiden). De pijnlijke misvatting is echter dat een verhoogde dopamine afgifte in de hersenen helemaal niet typerend is voor verslaving: het is in eerste instantie een normale fysiologische reactie bij de ervaring van plezier/genot. Een verhoogde dopamine concentratie vinden we bij bijna alles wat we lekker vinden; maar om nu te stellen dat we dik worden van seks is al even absurd.
Stelling 2 GGD: suikerverslaving oorzaak voor obesitas-epidemie
Volgens de GGD Directeur neemt de incidentie van klinisch overgewicht (obesitas) epidemische vormen aan doordat we teveel suiker eten. Maar overgewicht ontstaat in eerste instantie wanneer we meer calorieën innemen dan we verbranden; het maakt daarbij helemaal niet uit wat je eet. De wetenschappelijke literatuur laat zien dat mensen met obesitas helemaal niet meer suikers eten; zij vertonen eerder een sterkere voorkeur voor energierijke voeding veelal bestaande uit vetten (deze bevatten meer calorieën dan suikers). Ook ontstaan eetbuien bij mensen met obesitas veelal aan het einde van de dag; een tijdstip waarop suikerconcentraties het hoogst zijn (bij suikerverslaving zouden eetbuien dan vooral niet moeten optreden).
Kortom, je kunt niet één soort voedsel of één ingrediënt de schuld geven van gewichtsproblemen. Dat geldt vooral voor suiker; het is niet verslavend en het maakt in principe niet dik. Natuurlijk kan het wel, net als andere voeding, bijdragen aan gewichtstoename: vooral als je er teveel van snoept zonder dat je daarbij evenredig meer beweegt. Laten we vooral genuanceerd blijven over dit soort zaken.
Comment